Diz

Diz Eklemi Yapısı

Diz Eklemimiz yapı olarak menteşe gibi çalışır. Temel işlevi açılıp, kapanma şeklinde olup kısmi olarak da dönme hareketi yapabilir. Diz eklemi 3 kemikten oluşur. Diz ekleminin ön kısmındaki diz kapağı eklemi koruyup dizin ön kısmındaki kaslara destek verir.

Eklemdeki kemiklerin birbirlerine olan temas noktaları kıkırdak denen doku ile kaplanmıştır. Eklem kıkırdaklarının pürüzsüz kaygan ve esnek bir yapısı vardır. Diz eklemini korumak içinde menisküs dokusu bulunur. Menisküs dokusunun görevi ise tibia yüzeyinde yer alarak hareket esnasında eklem bütünlüğünü korur.
Menisküs dokusu femuru kavrar birçok nedenden ötürü hasarlanırsa ve yırtılma gibi durumlar oluşursa diz eklemi tamamen çalışamaz duruma gelir.

Hangi Diz Rahatsızlıklarına Kök Hücre Tedavisi Yapılabilir?

Diz Kireçlenmesi (Osteoartrit): Diz eklemlerimiz en fazla yük taşıyan, baskıya maruz kalan bacaklarımızdaki hareketli eklemlerdir. Oturup kalkma, merdiven çıkıp inme, koşma yürüme faaliyetlerimizde diz eklemlerimiz de harabiyet oluşur, yaşımızın ilerlemesiyle birlikte eklem sıvıları azalır eklem kayganlığını kaybetmeye başlar, devamında kıkırdak yapı azalıp, diz kemiklerimizde bozulmalar, eklem ağrıları ve diz hareketlerinde kısıtlanmalar meydana gelmesidir. Osteoartrit yani kireçlenme sıkça karşılaşılan kronik bir eklem hastalığıdır.

Menisküs tedavisi: Menisküs yaygın olarak bir hastalık olarak bilinmesine rağmen aslında menisküs dizimizin alt ve üst kısmının bağlantısını sağlamaya yarayan bağ dokusunun adıdır.Diz ekleminin içerinde kıkırdağı koruyan bir yastık gibidir. Menisküs dokusunun zarar görmesi devamında kıkırdak aşınması ve kıkırdak kaybına buna bağlı olarak da diz kireçlenmesi ve eklem bütünlüğünün bozulmasına kadar götüren bir sürecin başlamasına neden olur. Menisküs rahatsızlığı ise bu dokunun yırtılmasına denir. Menisküs yırtığının derecesine göre diz hareket kabiliyetini kısmi olarak kaybeder çok ileri menisküs yırtıklarında diz hareketleri tamamen engellenebilir. Bu bakımdan önemli ve ciddi hastalık olarak görmeliyiz.

Avasküler nekroz (AVN): Femur isimli üst bacak kemiğinin baş kısmındaki yuvarlak kısmındaki deformasyona sebep olan rahatsızlıktır. Hastalık kendini ilk başlarda diz ağrısı ve sızı hissiyle gösterir. İleriki safhalarda ise dizde güç kaybı ve yürüme zorlukları başlar. Avasküler nekroz (AVN) olan hastaların hastalığın ilerlemesiyle kişinin yaşam kalitesi ciddi şekilde bozulacaktır. Femur başındaki kanlanma bozukluğu çok az bir kan dolaşımı olan femur başının deforme olmasına, femur başındaki kemiğin ölmesine neden olur. Kemik başları normalde kan dolaşımı vasıtasıyla yıkılıp, yeniden yapılarak bir yenilenme sürecine sahiptir Avasküler nekroz (AVN) bu sürecin bozulmasına femur başının kendini yenilemesine engel olur. Yeni kemik dokuları üretilemez ve femur başı bozulmaya başlar.

Dize Uygulanan Tedaviler

Diz rahatsızlıklarında teşhis çok önemlidir. Sağlık bir diz eklemi için düzenli ortopedi muayenesi olmak gerek görüldüğünde ise röntgen ve MR çektirmek diz sağlınızı korumak için gereklidir. Doğru teşhis fiziksel muayene eşliğinde diz eklem hareketlerinin kontrolü yapılıp mr ve röntgen görüntülemeleri ile de diz eklem içi değerlendirilmelidir.

Egzersiz, istirahat ve ilaç tedavileri

Diz rahatsızlıklarında başlangıç seviyelerinde önce hasta istirahat ettirilir ve devamında kontrol edilerek egzersiz ve fizik tedavi yöntemleri denenir gerek görülürse ilaç kullanımı hastalığın durumuna göre gerkebilir.

Eklem sıvısı takviyesi

Bir süredir devam eden diz den ses gelmesi diz hareketlerinde başlayan zorlanmalar için genelde diz eklem sıvısının azalmasından kaynaklanır ve bu durum hazır sinoviyal diz eklem sıvıları dize enjekte edilerek diz ekleminin aşınması engellenir. sürtünme kaynaklı aşınmalar engelleneceği için doğal bir ağrı kesici etkisi vardır. Etkisi yaklaşık 4 - 5 ay sürelidir ve süre bitiminden itibaren şikayetler yeniden ortaya çıkarsa tekrarlanabilir ya da daha etkili bir tedaviye geçilir.

Dize Prp Tedavisi

Sıvı kaybı tekrar ediyorsa ve dizde kireçlenme başlamışsa prp tedavisi doğru bir seçenek olacaktır. Prp tedavisi ile kıkırdak kaybı, kireçlenme geriler bir miktar kıkırdak oluşur ve hasarlı kıkırdağın bir kısmı onarılır ve sıvı eksikliği giderilir. Şikayetlerde ciddi gerilemeler olur ve hastanın yaşam kalitesi artar.
Prp vücudu uyararak dizin tedavi süreci tetiklenir. Etkisi sınırlıdır tüm diz problemlerinde çözüm olmayacak ameliyat sürecini daha ileri bir zamana bırakmaya yardımcı olur.

Diz kök hücre tedavisi

Dize kök hücre tedavisi sıvı takviyesi ile giderilemecek, prp tedavisin de yetersiz kalacağı ama cerrahi ameliyatlarında mecburi olmadığı hastalar için uygundur. Kıkırdak, kas ve iskelet sistemi hastalıklarının tedavisinde, doku ve bağ hasarlarının onarımında son derece başarılı sonuçlar veren bir tedavidir. Leğen kemiğinden aldığımız kemik iliği kaynaklı kök hücreler özel cihazlar ve biyologların çalışmasıyla ayrıştırılarak hazırlanan kök hücre açısından zengin sıvı kireçlenmenin olduğu bölgeye enjekte edilir. Verilen kök hücreler kıkırdak yapısındaki hasarları onarmaya başlayıp, yeni kıkırdak üretimi sağlayarak diz eklemini tedavi eder.
Uygulamadan sonra tedavi süreci 6 ay kadar bir süre devam eder.  Diz eklemi her gün biraz daha fazla onarılır.

Kemik iliği kaynaklı kök hücre tedavisi çok başarılı sonuçlar vermekle birlikte tüm diz problemleri için yeterli olmaz. Eklem bütünlüğü bozulmadan başvurmak önemlidir. Kıkırdak bitmiş ve eklem çok hasar görmüş ise diz protezi daha doğru bir tedavi olacaktır.

Artroskopik Diz Tedavileri

Artroskopi eklemlerdeki rahatsızlıkların tanı ve tedavisi için anestezi altında kapalı yöntemle müdahale edilmesini sağlayan minimal bir cerrahi tedavi yöntemidir.

1960 yılından 1980 e kadar tanı amaçlı kullanılan artroskopi, 1980 den itibaren tedavi amaçlı kullanılmaktadır. Ortopedi branşında en çok kullanılan cerrahi tedavi yöntemidir.

Artroskopi 0,5 cm kadar küçük kesiler yapılarak eklemlerin içine girilip mikro kamera ile görüntüleyerek eklem hasarlarının tanı, teşhis ve tedavi edilmesini sağlayan ortopedide yaygın olarak tercih edilen kapalı bir eklem cerrahisidir.

Artroskop sayesinde minimal kamera ile alınan görüntü 5 – 10 kat büyütülerek eklem içerisinin çok daha detaylı muayenesi mümkün olur.

Artroskopi görüntüleme ve eklem içi muayeneyi sağlarken yapılacak tedavi için kameranın tam karşısından gönderilen diğer cerrahi aletler kullanılır.

Yüksek Tibial Osteotomi

Diz ekleminin iç tarafı eklemin dışına göre daha fazla baskı altında kalır ve eklemin bu bölümünü koruyan kıkırdak dokusu diz ekleminin dışına göre çok daha hızlı aşınır.

Bu aşınmaya bağlı olarak diz ekleminin doğal konumu bozulur diz kemikleri içe doğru eğilir.

Dizin iç kısmında eklem aralığı azalıp diz kemikleri birbirine temas etmeye başlarken dizin dış kısmında ise eklem açıklığı artar.

Deformiteye bağlı olarak bacak kemiklerinin doğal konumu ve yük taşıma aksı değişir. Kıkırdak dokusunun azalmasıyla diz kireçlenmeye başlar.

Oluşan kireçlenme ve eklem hasarı diz eklemini diz protezi ameliyatına götürecek süreci daha da hızlandırır.

Yüksek tibial osteotomi  (hto) ameliyatının amacı diz ekleminin iç kısmına uygulanan normalden fazla yükü diz ekleminin daha sağlıklı olan kısmına yani eklemin geneline doğru yönlendirerek kıkırdak aşınmasını durdurup diz eklemini doğal konumuna getirerek diz protezine giden süreci yavaşlatıp hastaya kendi doğal diz eklemiyle yaşayacağı daha uzun yıllar kazandırmaktır.

Diz Protezi tedavisi

Yaşlanma, hareketsiz yaşam, obezite, genetik faktörler, geçirilen travmalara bağlı olarak dizde oluşan kireçlenme (osteoartrit), kıkırdak azalması, kıkırdak kaybından dolayı dizin aşınması eklemin temel görevlerinden biri olan bükülme hareketlerini yapamaması gibi hastanın yaşam kalitesini bozan diz rahatsızlıklarında uygulanan cerrahi tedavidir.

Tedavide işlevini kaybetmiş diz eklemine operasyonla özel üretim polietilen ve metal ürünler dizin hasarlı kısmı traşlanarak protezin yeri hazırlanıp hastanın dizine monte edilerek diz ekleminin yeniden işlevsellik kazanması sağlanır.

Tedavide insan vücuduyla uyumlu uzun ömürlü ürünler kullanılır. Ameliyatın amacı dizi eski sağlığına kavuşturmak değil hastayı temel hareket fonksiyonları yeniden yapabilmesini sağlamaktır.

Diz Sağlığı hakkında Sık Sorulan Sorular

1- Diz eklemim için hangi tedaviyi yaptıracağıma nasıl karar vereceğim ve tedavi neye seçiliyor?

Cevap: Her hastanın durumu farklıdır ve her hasta ayrı ayrı değerlendirilip konulan teşhise göre tedavi süreci başlatılır. Burada önemli olan hasta konforu açısından en cazip olanı ve mümkünse cerrahi seçeneklerin dışındaki tedavilerdir.

2- Kök hücre tedavisi yaptırırsam ameliyat olma durumum ortadan kalkacak mı?

Cevap: Kök hücre tedavisi hastalık çok ilerlemeden yapılırsa tam bir tedavidir ama tabi ki her durumda yeterli sonucu vermez bir hasta da tam bir tedavi olurken, başka bir kişide cerrahi süreçleri denemeden önce birkaç yıl kazanmak zaman kazanmaktır. Protezin dönüşü yoktur ve protez den önce diğer tedavi yöntemleri değerlendirilmelidir.

3- Yaşım 70 üzeri ve bu yaştan sonra protez tedavisi yaptırmak istemiyorum yaşam kalitemi artırmak için ne yapabilirim?

Cevap: Diz Protezinin zorunlu olduğu fakat protez tedavisi yaptırmak istemeyen hastalar için seçenekler ve alacakları tedavi sonucu sıhhat sınırlıdır. Hastalarımıza tüm bu bilgileri vererek beklentilerini doğru belirlemelerini tavsiye ediyoruz. Protez tedavisi olması gereken kişiler prp tedavisi ve kök hücre tedavileri ile şikayetlerini azaltabilir mevcut durumdan daha konforlu bir yaşam sürmeleri sağlanabilir ama bu tedavilerin etkileri geçicidir. Her yıl tekrarlamak gerekebilir.

4- Kök hücrenin kemik iliği kaynaklı olması zorunlu mu?

Cevap: Kök hücre tedavilerin de iki seçenek mevcuttur 1. Seçenek kemik iliği kaynaklı kök hücre kullanılması. 2. Seçenek ise yağ kaynaklı kök hücre kullanılmasıdır. Alınma prosedürleri farklıdır hasta istediği yöntemi seçebilir.