Kifoz (Kamburluk) Tedavisi

Kifoz (Kamburluk) Nedir?

İnsan omurgasının normal anatomisi kafa tasımızdan başlayıp leğen kemiğimize kadar uzanan arkadan bakıldığında tamamen düz bir hat şeklinde, yandan bakıldığında ise bel ve boyun bölgesinde hafif çukurluğu yani “lordoz” ve sırt bölgesinde ise hafif bir kamburluk “kifoz“ olmalıdır.

Ayakta rahat pozisyonda dururken çekilen röntgenlerde omurgamızın torakal yani sırt bölgesinde fizyolojik olarak doğal kabul edilen bir kifoz ölçüsü vardır bu sınır 20 ile 55 derece arasındadır. Bir insanın bu aralıkta kifozu yani kamburluğu olması normal sınırlarda kabul edilir.

Kifozda cerrahi tedavi uygulanabilmesi için kamburluk en az 75 derece ve üzeri olmalıdır.

Kifoz rahatsızlığı iki şekilde ortaya çıkabilir duruş bozukluğuna bağlı posturel kifoz ve omurgayı oluşturan omurların yapılarında ortaya çıkan sorunlara bağlı oluşan yapısal kifozdur.

Kifoz (Kamburluk) Belirtileri

Kifoz daha çok 9 – 13 yaş aralığında büyüme çağındaki çocuklarda görülür. Kifoz belirtilerini ilk önce aileler çocuklarındaki dik duramama ve sırt bölümünde oluşan çıkıntı ile fark ederler. Kifoz omurganın esnekliğini ciddi anlamda azaltır ve hastayı kısıtlar bu hastalar omurgası normal olan kişilere göre çok daha çabuk yorulurlar ve kamburluğun derecesine göre bel ve sırt ağrıları yaşarlar.

Kifoz eğriliğin derecesine bağlı olarak hastanın boyunun olduğundan ortalama 5 cm daha kısa görünmesine sebep olur.

Kifoz (Kamburluk) Sebepleri

Yapısal kifozun birçok sebebi olmakla birlikte aynı skolyozda da olduğu gibi büyük bir kısmının sebebi bilinmemektedir. İdiopatik yani sebebi bilinmeyen kifoz türüne “scheuermann kifozu” denir.

Bilinen kifoz sebepleri ise konjenital doğuştan gelen omurga anomalilerine bağlı kifoz, Yaşlı bireylerde kemik erimesi ve buna bağlı oluşan omurga mikro kırıklarına bağlı kifoz, Eklem romatizmalarına bağlı kifoz (ankilozan spondilit) olarak sıralanabilir.

Kifoz (Kamburluk) Türleri

Scheuermann kifozu: Omurganın sırt bölümündeki omurların arka bölümü daha fazla gelişerek omurların öne doğru kamalaşıp eğilmesine ve devamında hastada kamburluk oluşmasına neden olur. Kifoz genelde sırt bölümünde görülür ama bel ve sırt arasında da oluşabilir.

Scheuermann kifozu yavaş ilerler ve hastada ilk zamanlarda ağrı oluşmayabilir.

Posturel yani duruş bozukluklarına bağlı oluşan kifozlarda hasta istediği takdirde uzun süre olmasa da dik durabilirken, yapısal kifozlarda hasta istese de omurgasını dik duruma getiremez.

Schuerman kifozu ağırlıklı olarak 9 – 13 yaş arası çocuklarda her iki cinsiyet içinde eşit oranda görülür.

Kifozu olan hastaların bazılarında aynı zamanda skolyoz da görülebilir. Tedavisi en zor omurga sorunlarının başında skolyoz ve kifozun birbirine eşlik ettiği omurga deformiteleridir.

Postuel Kifoz: Duruş bozukluğuna bağlı kamburluk olarak tanımlanır. En önemli sebebi omurga ve omurga kaslarındaki kondisyon eksikliğidir. Sportif alışkanlıklar kazanılarak, egzersizler yaparak omurga ve omurgadaki kaslar güçlendirilerek posturel kifozun önüne geçilebilir. Duruş bozukluğuna bağlı kamburluğu olan çocuklarda erken yaşlardan itibaren spor ve dik durma egzersizlerine yönlendirilerek kamburluğun önüne geçmek mümkün olabilir.

Kifoz (Kamburluk) Tanısı

Kifoz şüphesi olan hastanın tanısı fiziki ortopedi muayenesine ek olarak tüm omurganın kemikli yapılarını ve omuriliğin durumu birlikte değerlendirilerek konulur. Kesin tanı için röntgen ve bilgisayarlı tomografi ile kemikli yapılardaki eğriliğin derecesi ölçülüp, Mr tetkiki ile de omurilik ve çevre yumuşak dokular değerlendirilir.

Kifoz (Kamburluk) Tedavisinde Önemli Faktörler

Hastanın yaşı ve gerçek kemik yaşı ( kemik yaşımız her zaman normal yaşımızla aynı değildir.
Kamburluğun derecesi
Kamburluğun sebebi
kamburluğun bulunduğu omurga bölümü
Kamburluğun seyri (artış ve ya durağan seyir)
Bel ve sırt ağrıları
İkincil rahatsızlıklar ( nefes darlığı, estetik görünüm bozuklukları vb. )

Kifoz (Kamburluk) Tedavileri

Kifoz tedavisi hastanın yaşına, cinsiyetine, kamburluğun derecesine ve bu kamburluğa eşlik eden diğer faktörler göz önünde bulundurularak yapılır.

Kifoz Takibi: Kifoz hastalarında da skolyozda olduğu gibi normal sınırın biraz üzerinde kamburluğu olan hastalar 6 aylık periyodlarla takip edilir. Takip büyüme çağı henüz tamamlanmamış kamburluğu 55 – 75 derece arasında olan hastalar için geçerlidir.

Kifoz Egzersizleri: Düzenli olarak evde kendi kendinize uygulayabileceğiniz egzersizlerle duruş bozukluklarınızın ve kamburluğunuzun ilerlemesi durdurabilirsiniz.

Köprü egzersizi sırt ve bel ağrısı olanlar için oldukça faydalıdır. Kalça, karın kaslarınızı da çalıştırabilirsiniz. Omurga ve bel kaslarının da güçlenmesini sağlar. Yere mat sererek sırt üstü uzanın, ayak tabanları yere basar pozisyonda dizlerinizi kırın. Ayaklar kalça hizasında açıkta duracak şekilde kollarınızı yanınızda yere koyun ve sonrasında belinizi yavaşça indirip kaldırın bu hareket için günde 15 tekrar idealdir.
Kol esnetme hareketleri eklem ve kaslara esneklik sağlarken duruş bozukluklarını düzeltmeye de yardımcı olur. Bu egzersiz ayakta ya da oturur pozisyonda yapılabilir. Omurganıza dik bir konum verdikten sonra dirseğinizi başın arkasına gelecek şekilde bir kolunuzu sırtınıza doğru uzatın diğer kolunuzda belinizden geçecek şekilde ellerinizi kürek kemiğinizin üstünde birleştirin ve geriye doğru esneyin. Göğsünüzü ileri doğru iterek omurganıza daha dik bir konum verebilirsiniz bu hareket için yaklaşık 30 sn yeterlidir.
Bel için uygulanan bu hareket bel ve sırt bölgesinde rahatlama ve esneklik sağlar. Sırt üstü yere uzanarak sırayla bacaklarınızı katlayıp ellerinizle tutup karnınıza çekip ortalama 10 sn. bekleyerek 4 er tekrar yeterlidir.
Bel, sırt ve omuzları gevşetmek için dizlerinizi bükerek oturun alnınızı yere koyun ve kollarınızı yanınızdan geriye doğru uzatıp 45 sn. bekleyerek 4 tekrar yapabilirsiniz.

Kifoz Korsesi: Korse tedavisi hala büyüme çağında olan cerrahi tedavinin zorunlu hale gelmediği orta seviye kamburluğu olan ama kamburluğun ilerleme riski taşıdığı hastalarda kifoz korsesi ile hem kamburluğun ilerlemesi durdurmak için kullanılır bazı hastalarda korse sayesinde kamburluk geriletilebilir.

Kifoz korseleri çok çeşitlilik gösterir eğriliğin artmasını engellemek üzere üretilmiş olup karşı destek kuvveti sağlarlar.

Korse tedavisinin başarısı da yine erken teşhis ile başlanıp kişiye özel olarak hazırlanıp hastanın korse kullanımı, egzersizlerine olan sadakati ve ailenin tedavi sürecine olan katkısına bağlı olarak değişir.

Cerrahi Tedavi: Kifoz da cerrahi tedaviye başvurmak için kesin bir eğrilik derecesi olmasa da 75 derece ve üzerindeki kamburluklarda hayati bir risk olmadığı sürece hastanın büyüme süreci tamamlandıktan sonra başvurulur.

Cerrahi tedavinin amacı yukarıdan aşağıya doğru omurganın doğal anatomisi sağlanıp omurları ideal konumlarına getirip sabitleyerek, omurgaya vücudun ağırlık dengesini en doğru şekilde sağlayacağı konum verilir. Cerrahi tedavi skolyoz tedavisiyle neredeyse aynıdır.

Cerrahi tedavide amaç deformiteyi düzeltme, omurga stabilizasyonunu sağlama ve hastayı ağrıdan kurtarmaktır.

Cerrahi tedavide omurlar vida ve çubuklarla birbirine bağlanarak omurga düzeltilir.

Kifoz tedavisi öncesi doktorunuzla mutlaka tüm tedavi süreci hakkında detaylı değerlendirme yapmalısınız.

Kifoz (Kamburluk) Tedavi Sonrası Süreç

Kifoz tedavisinden 1 gün sonra hasta ayağa kaldırılıp yürütülür. 5 – 8 gün aralığında hastane yatışı sonrasında hasta taburcu edilir.

Ameliyat sonrası bir çok hastanın korse kullanması gerekir ve kullanılacağı süre günde 20 – 23 saat arasında olmak üzere yaklaşık 3 aydır.

Çocuk hastalar ameliyattan 1 ay sonra okul hayatlarına dönebilirler.

Korse kullanım süreci bittikten sonra yürüyüş ve yüzme egzersizleri yapılabilir.

Bisiklet kullanımı en az 6 ay dan sonra mümkündür. Temaslı aktivitelere en az 1 yıl izin verilmez.

Kifoz tedavisinden sonra tamamen normal hayata dönüş yaklaşık 1 yıl sürer.

Kifoz tedaviside tıpkı skolyoz gibi uzun dönemli bir tedavidir ve yoğun bir takip sürecini gerektirir.

Kifoz (Kamburluk) Sık Sorulan Sorular

Kifoz önlenebilir mi? Önlemek için yapılabilecekler nelerdir?
Cevap: Erken teşhisle birlikte posturel yani duruş bozukluğuna bağlı kifozun önüne geçilebilir fakat Schuerman kifozu ve başlangıç seviyesini geçtiyse karın, göğüs ve bacak kaslarındaki kısalıklar uzatılmalı, omurga kasları egzersizlerle güçlendirilmelidir.
Kifozda cerrahi tedavi ne zaman mecburi hale gelir?
Cevap: 75 derece ve altında ağrısız kifozlarda cerrahi tedavi zorunlu değildir. Cerrahi tedavi kozmetik duruş bozukluğunu düzeltmekten ziyade sırt ağrısına eşlik eden rahatsızlıklar varsa örneğin hareket kısıtlığı, nefes darlığı gibi durumlarda yapılmalıdır.
İleri yaştaki kifoz hastalarında cerrahi tedavi yapılabilir mi?
Cevap: Her hastanın durumu birbirinden farklıdır ve kifoz ameliyatları kişiye özel yapılır. Hastanın kamburluğu fazla ve yaşam kalitesi düşükse anestezi alması açısından bir risk taşımıyorsa ameliyat olmasında bir sakınca yoktur.
Duruş bozukluğuna bağlı kifoz düzeltilmezse ne olur?
Cevap: Erken yaşlardaki duruş bozuklukları egzersizlerle ciddi anlamda düzeltilebilmektedir. Erişkinlerdeki posturel kifozu düzeltmek daha zordur uzun süreye dayanan duruş bozukluğuna bağlı kifozlarda omurga kamburluğu kabullenerek hasta ancak ameliyatla şifa bulabilecek seviyeye gelebilir.
Kifoz ameliyatı nasıl yapılıyor?
Cevap: Kifoz ameliyatları genel anestezi altında nöromonitörizasyon eşliğinde sırt bölgesinden açık kesi ile yapılır.