Skolyoz Tedavisi

Skolyoz (Omurga Eğriliği) Nedir?

İnsan omurgasının normal anatomisi arkadan bakıldığında tamamen düz bir hat şeklinde, yandan bakıldığında ise bel ve boyun bölgesinde hafif çukurluğu yani lordoz ve sırt bölgesinde ise hafif bir kamburluk olmalıdır.
Skolyoz rahatsızlığı omurgadaki %10 derecenin üzerindeki sağa ya da sola doğru olan eğriliklere verilen isimdir. Genellikle büyüme çağında ortaya çıkan omurganın idiyopatik, konjenital ya da nöromuskuler sebeplerle omurganın anatomik yapısının bozulup sağa, sola bazende omurların kendi etrafına doğru dönmesi ile omurganın “S” ve ya “C” şeklini almasına sebep olan 3 boyutlu omurga şekil bozukluğu olarak tanımlanabilir.

Skolyoz (omurga eğriliği) derecesine göre hastada estetik duruş ve görünüm bozukluğuna ek olarak iç organlara baskı yapması nedeniyle birçok ikincil rahatsızlığa sebep olur.

Skolyoz derecesine bağlı olarak tedavi edilmediği takdirde hastanın hayatını ciddi anlamda olumsuz etkileyebilen bir rahatsızlıktır.

Her hastanın skolyoz rahatsızlığı bir diğerinden farklı özellikler gösterir aynı şekilde takip ve tedavisi de kişiye özel yapılır.

Skolyoz (Omurga Eğriliği) Belirtileri?

Skolyoz rahatsızlığının başlangıç evrelerinde belirtileri olmayabilir. Erken evrelerde ciddi şikayetlere sebep olmaz bu nedenle erken dönemde aile farketmez ise teşhisi gecikmekte ya da teşhis edilememektedir.

Çoğu hastanın skolyozu ergenlik dönemlerinde farklı sebeplerle çektirilen röntgen grafilerinde ve ya okul taramaları sonucu fark edilmektedir.

En kolay fark edilen belirti hastanın omuz yüksekliklerindeki farktır. Kürek kemiklerindeki çıkıntılar, meme seviyelerindeki eşitsizlikler, vücut görünümündeki asimetri bozuklukları teşhisi kolaylaştırır. 40 dereceye kadar olan skolyozlarda ağrı ve görüntü bozukluğu olurken 50 derece ve üzerinde solunum fonksiyonlarında sıkıntı yaşanabilir.

Skolyoz rahatsızlığının doğal seyri her zaman farklılık gösterebilir. Bazı hastalarda hastalık ilerleyen seyirde devam eder, bazı hastalarda uzun yıllar aynı seviyede kalır bazı hastalarda ise düzelme anlamında nadiren hastalık geriler. Skolyoz 6 aylık periyotlarla takip edilir.

Omuzların öne doğru eğik durması
Omuz yükseklik seviyesindeki eşitsizlikler
Omurgadaki simetri bozukluğu
Omurgadaki sağa sola doğru eğik pozisyon
Kalçaların seviye farklılıkları
Sırt ve bel ağrıları

Skolyoz (Omurga Eğriliği) Sebepleri?

Skolyoz hastalarının %80 inde eğriliğin sebebi günümüzde kesin olarak bilinmemektedir. Skolyoza neden olabilen anatomik sorunlara baktığımızda; Doğumsal anomaliler, kas ve sinir hastalıkları (Kas hastalığı, serebral palsi, sirigomiyeli, çocuk felci ), travma, omurgayı etkileyen enfeksiyonlar, omurgada oluşan tümörler, bacak boy eşitsizlikleri, duruş bozuklukları bilinen skolyoz sebepleridir.

Ergenlik çağındaki çocuklarda sık görülür kızlardaki oran erkeklere göre yaklaşık 8 kat daha fazladır. Sık görülme yaşı 9 – 14 yaş arasıdır.

Türkiyede skolyozu olan ve bu sebeple cerrahi tedavi görmesi gereken hastaların oranı yaklaşık %3’tür.

Skolyoz (Omurga Eğriliği) Türleri

İdiyopatik Skolyoz: İdiopatik (sebebi bilinmeyen) skolyoz en sık karşılaşılan skolyoz türüdür. Toplam skolyoz hastalarının yaklaşık %80 i idiopatik skolyozdur.

Konjenital Skolyoz: Anne karnında iken başlayan doğumdan sonra ise ilerleyen seyirde devam eden skolyoz türüdür.

Nöromuskuler Skolyoz: Çocuk felci, serebral palsi gibi hastalıklara bağlı olarak gelişen kas ve sinir hastalıkları, beyin ve omur ilik hastalıklarına bağlı olarak oluşan skolyoz türüdür.

Skolyoz (Omurga Eğriliği) Tanısı?

Skolyoz şüphesi olan hastanın çıplak omurgasına arkadan bakılarak omurga hattındaki asimetri farkları, eğildiğinde sırtında oluşan kabarmalar rahatlıkla görülebilir.

Skolyoz kesin teşhis ve tanısı için omurgayı kapsayan ayakta çekilmiş röntgen grafileri, omurga MR’ları ile birlikte ortopedik muayene yeterlidir.

Skolyoza bağlı eğriliğin en ileri seviyede olduğu yani doğal omurga hattından en çok ulaşmış ve dönme hareketi kazanmış omurun olduğu yere tepe (apeks) ismi verilir. Apeks’in boyun, sırt ve bel bölgesinde hangi bölümde yoğunlaştı ise skolyoz tanımı o bölgeyle isimlendirilir. Servikal skolyoz, torakal skolyoz, lomber skolyoz gibi. İki bölgeyi kapsayan eğrilikler ise örneğin sırt ve bel bölgesinde yoğunlaştı ise torakalomber skolyoz olarak isim verilir.

Skolyoz en sık torakal yani sırt bölgesinde görülmektedir.

Skolyoz (Omurga Eğriliği) Tedavisi için Önemli Faktörler

Hastanın yaşı ve gerçek kemik yaşı ( kemik yaşımız her zaman normal yaşımızla aynı değildir.
Hastanın cinsiyeti
Eğriliğin derecesi
Eğriliğin bulunduğu omurga bölümü
Eğriliğin seyri (artış ve ya durağan seyir)
Bel ve sırt ağrıları
İkincil rahatsızlıklar ( nefes darlığı, estetik görünüm bozuklukları vb. )

Skolyoz (Omurga Eğriliği) Tedavisi

Skolyoz tedavilerinde uygulanacak yöntem skolyoz’un derecesine, eşlik eden rahatsızlık olup olmamasına, hastanın kemik gelişiminin tamamlanıp tamamlanmasına göre birçok faktör göz önünde bulundurularak belirlenir.

Skolyoz Takibi: Eğrilik 20 derece ve az olan hastalarda kemik gelişimi tamamlanmadıysa 6 aylık aralıklarla takip edilir. Kemik gelişimi tamamlanınca uygulanacak tedavi belirlenir.

Skolyoz Korsesi: Eğrilik 30 derece civarındaysa ve kemik, iskelet gelişimi henüz devam ediyorsa korse kullanılır korsenin amacı eğriliğin artmasını önlemektir mümkün olduğunca eğriliği geriletmektir.

Skolyoz tipine göre doğru korse seçimi kullanımı önemlidir. Bu tedaviyi uygulamayı zorlaştıran bir neden ise ergenlik dönemindeki hastaların korse kullanımını kabullenmemeleridir. Skolyoz korseleri günde en az 16 saat ve üzerinde neredeyse tüm gün kullanılması gerekir.

Skolyoz korsesi kullanımı önerildiği halde kullanılmazsa skolyozun ilerleme riski oluşur.

Skolyoz Egzersizleri: Skolyozda egzersiz çok önemlidir birçok hastanın skolyozunun ilerlemesi egzersizlerle durdurulabilir. Egzersizler 7 yaş ve üzeri hastalar için uygundur.

Özel skolyoz egzersizlerine ek olarak omurga güçlendirme ve germe yöntemleri de kullanılabilir.

Yüzme ve özel rehabilitasyonlar uygulanabilir.

Cerrahi Tedavi: Skolyoz da eğrilik 35 - 40 dereceye kadar doktor gerek görmedikçe cerrahi uygulanmaz. Cerrahi tedavi 40 derece ve üzerindeki eğrilikleri konservatif tedavilere rağmen yeterli sonuç alınamayan hastaların eğriliklerini düzeltmek için kişiye özel cerrahi tedaviler yapılır.

Tedavide yöntem olarak iki farklı yaklaşım vardır sırt bölgesinde kesi yapılarak omurganın arkadan açılması ve kol altından göğüs kafesi kaldırılarak yapılan cerrahilerdir.

Tedavi sırasında omurganın kemikli yapıları düzeltilirken omurilik zarar görmeyecek şekilde önlemler alınır.

10 yaş altında olan hastalarda büyüme fonksiyonlarının zarar görmemesi için omurga stabilizasyonları yapılmamalıdır. Bu gibi hastalara kontrollü uzama sağlayan elektronik çivilerle ameliyat yapılarak hastanın büyüme fonksiyonlarını koruması sağlanır.

Skolyoz ameliyatlarında ileri seviye görüntüleme cihazları nöromonitör cihazları kullanılarak hem hasta konforu hem de tedavinin başarısı artırılabiliyor. Nöromonitör sayesinde oluşabilecek sinir hasarlarına anında müdahale edilebilmektedir.

İki tedavi arasındaki farklar ise sırttan yapılan cerrahide omurganın hareket kabiliyeti azalırken, kol altından yapılan cerrahilerin devamında korse kullanımı gerektirmesidir. Bu sayede omurga daha hareketli kalabilir ve dikiş izleri kol altında gizlenebilir, daha estetik bir görünüm kazanılabilir.

Ameliyatta omurganın eğrilik olan kısmı vidalar ve plaklar ile sabitlenerek eğri omurlar omurganın orta hattına alınıp sabitlenir.

Gelişim çağında ki çocuklarda daha çok yüzme ve egzersiz önerilmektedir. Hastalarda iskelet sistemi gelişimi ve kas yapısının desteklenmesi ile birlikte eğrilik giderilebilir.

En sık başvurulan sırtta açılan kesi üzerinden eğriliğe ulaşma olsa da yandan önden ve endoskopik yöntemlerle düzeltmek ve düzeltilmiş omurun düzgün halde denge ve yapısını koruyacak yöntemlere başvurulabilir.

Skolyoz (Omurga Eğriliği) Tedavisi Sonrası Süreç

Skolyozda her cerrahi ameliyat gibi riskler barındırmaktadır. Ortalama hastane yatışı 2 hafta olarak planlanır. Enfeksiyon riskleri kullanılan antibiyotik ilaçlarla kontrol altına alınır.

Sigara kullanımı doku onarım sürecini olumsuz etkilemektedir bu nedenle skolyoz ameliyatı öncesi eğer hasta sigara kullanıyorsa tedavi tamamlanana kadar sigarayı bırakması tavsiye edilir. Sigara kullanımı skolyoz ameliyatlarının başarısını olumsuz yönde etkiler.

Skolyoz uzun dönemli bir tedavidir ve yoğun bir takip sürecini gerektirir.

Skolyoz (Omurga Eğriliği) Sık Sorulan Sorular

Skolyozu olan kişilerin hangi sporları yapmalarında fayda vardır?
Cevap: Pilates, yoga ve yüzme sporları omurganın doğal pozisyonlarını koruma ve güçlendirmede faydalıdır sırt ve karın kasları güçlendirilerek ağrılar azaltılabilir.
Hangi ameliyat yöntemi daha başarılıdır? Kol altından yapılan cerrahi mi yoksa sırttan yapılan cerrahi mi?
Cevap: Tedavilerin başarısı tedaviyi yapan hekiminizin deneyimi, kullanılan malzemelerin kalitesi ve devamında geçirilen bakım sürecine göre oluşur. Sırttan yapılan cerrahide omurganın hareket kabiliyeti azalırken korse kullanılması gerekmez ama omurga orta hattı boyunca dikiş izleri olur.
Skolyoz ameliyatında kullanılan plak ve vidaları vücudun kabul etmemesi ve metallerin hasar görmesi mümkün müdür?
Cevap: Ameliyatta kullanılan metalleri vücudun kabul etmemesi gibi bir durum söz konusu değildir.
Skolyoz ameliyatı sonrası yoğun bakım tedavisi gerekir mi?
Cevap: Skolyoz ameliyatları sonrası hasta en az 1 gün yoğun bakımda gözetim altında tutulur.
Skolyoz açısından en riskli omurga bölgesi hangisidir?
Cevap: Skolyoz açısından en sorunlu bölge servikal yani boyun bölgesidir bunun sebebi boyun bölgesinden geçen sinirlerin omurganın torakal ve lomber bölgelerine göre daha fazla olması ve boyun omurlarının dönme fonksiyonu sebebiyle en riskli bölgedir.